Hồ Nguyên Trừng (胡元澄)

[GiaCatLuuVan]

Nhà chính trị và kỹ sư của 3 triều Trần, Hồ, Minh. Được coi là một trong các vị tổ đúc súng hoả công ở Việt Nam và Trung quốc.
Hồ Nguyên Trừng (胡元澄), bị đổi lại là Lê Trừng, tự Mạnh Nguyên, hiệu Nam Ông, là con trai cả của Hồ Quý Ly, anh của Hồ Hán Thương.

Dưới triều Trần Thuận đế, ông phụ trách Thượng Lân tự, một quan thự chuyên xét xử việc ngục tụng mà các đời trước gọi là Viện Đăng văn kiểm pháp. Năm Kỷ Mão 1399, đời Trần Thiếu đế, ông giữ chức Tư đồ. Sau khi Hồ Quý Ly lật đổ nhà Trần, Hồ Nguyên Trừng được phong chức Tả tướng quốc.

Thất bại trong cuộc chiến chống quân nhà Minh, ông cùng cha bị bắt ở Hà Tĩnh và giải về Trung Quốc năm 1407. Do có tài về chế tạo vũ khí nên được trọng dụng, làm quan triều Minh đến chức Công bộ Tả Thị lang năm 1438. Theo Minh thực lục thì năm 1428 đã giữ chức Công bộ Hữu Thị lang (tam phẩm) và được hậu đãi "ăn lương toàn bằng gạo".

Trương Tú Dân, một nhà sử học Tàu chuyên nghiên cứu về Việt Nam đã viết về Hồ Nguyên Trừng trong Minh Đại Giao Chỉ Nhân Tại Trung Quốc Chi Cống Hiến (Sự đóng góp cho Trung Quốc của người Giao Chỉ đời Minh), Minh Sử Luận Tùng, Đài Bắc 1992. Theo Trương thì Minh sử chép trong cuộc bình Giao Chỉ, nhà Minh đã bắt được súng thần, pháo thần của Giao Chỉ, được coi là loại vũ khí nhất thiên hạ mà Trung Quốc chưa từng có. Vì thế nên Minh Thành Tổ đã cho Hồ Nguyên Trừng làm quan đến chức Thượng Thư bộ Công. Vũ khí của Hồ Nguyên Trừng được mô tả "Súng thần cơ có được gần đây, dùng sắt làm tên, bắn đi bằng lửa, đi xa ngoài trăm bước, nhanh chóng kỳ diệu như thần, nghe thấy tiếng là lửa đã đến. Thời Vĩnh Lạc (1403-1424) khi bình Giao Chỉ, thứ mà người Giao Chỉ chế tạo càng tinh xảo" và "Súng Giao Chỉ là nhất thiên hạ". Cách chế tạo vũ khí được mô tả "Dùng đồng đỏ ở mức độ giữa sống và chín, nếu dùng sắt thì sắt xây dựng mềm hơn, sắt tây kém hơn. To nhỏ khác nhau, thứ lớn dùng xe, thứ nhỏ dùng giá, dùng bệ, vác vai. Thứ lớn lợi cho phòng thủ, thứ nhỏ lợi cho chiến đấu, tuỳ nghi mà sử dụng, là thứ vũ khí chủ yếu khi hành quân". Nhà Minh dùng súng Giao Chỉ khi đánh với Mông Cổ, sử Tàu ghi "Khi Thành Tổ thân chinh Mạc Bắc [Mông Cổ] dùng súng thần An Nam vừa bắt được, kẻ địch một người tiến lên, lại hai người nữa chết theo, đều trúng súng (đạn) mà chết". Trận đồ kỷ yếu do Tào Phi vẽ đời Thiên Khải (1621-1627) có ghi chú "Đây là thứ lấy được khi bình An Nam, dưới tiễn có lẫy gỗ, và đặt các thứ đạn chì, chỗ kỳ diệu là dùng gỗ thiết mộc, nặng mà mạnh, một phát đi xa ba trăm bước. Hình dạng giống tiễn, không giống súng, nên là một loại hoả tiễn của Giao Chỉ". Minh sử còn chép "Trừng [Hồ Nguyên Trừng] dâng cách chế tạo súng thần", "Trừng chuyên đôn đốc chế tạo súng, tiễn, thuốc súng", "Trừng chuyên quản hoả khí, quân khí", triều Minh "dùng hoả khí chống địch là loại chiến cụ hàng đầu xưa nay mà sự nhẹ nhàng thần diệu của nó thực là mới lấy được khi Văn Hoàng đế bình Giao Chỉ, tức dùng Lê Trừng, con vua nước Việt, tướng quốc nguỵ làm quan bộ Công chuyên trách đôn đốc chế tạo, truyền hết tài năng", "từ khi có thứ binh khí đó, Trung Quốc đắc chí được với Tứ Di thường dựa vào thứ đó", "đánh thắng địch là dựa vào súng thần, phép lấy được thời Vĩnh Lạc, Tuyên Đức (1426-1435), thứ mà kẻ địch sợ nhất".

[cô bé trung hoa]

Ông này giỏi đấy!