Thập tự chinh - Cuộc chiến lớn nhất thời Trung Cổ

[THINHRAZOR21428]

*Thập tự chinh
Thập tự chinh là một loạt các xung đột quân sự mang màu sắc tôn giáo do những người theo Kitô giáo tiến hành từ 1095 đến 1291, thường được ủng hộ bởi Giáo hoàng với mục đích giải phóng Jerusalem và vùng Đất Thánh khỏi sự thống trị của người Hồi Giáo. Thập tự chinh được khởi phát theo lời kêu gọi giúp đỡ của Đế quốc Byzantine (theo Chính thống giáo Đông phương) để chống lại sự đe dọa của người Hồi giáo trong Triều đại Seljuq. Những người tham gia đều thêu hình giá thập tự lớn trên trang phục nên những cuộc viễn chinh đó được gọi là Thập tự chinh còn quân đội được gọi là Thập tự quân. Tuy nhiên các chiến dịch quân sự khác do người Kitô giáo tiến hành ở ngoài miền Đất Thánh trong giai đoạn này cũng còn được gọi là Thập tự chinh.

*Bối cảnh - nguyên nhân và Động cơ
Khoảng thế kỷ thứ 7, những người đứng đầu đạo Hồi tiến hành các cuộc trường chinh xâm chiếm các vùng đất mới. Từ năm 660 đến năm 710, các giáo sĩ Hồi giáo đã chiếm được một lãnh thổ rộng lớn ở Bắc Phi, Thổ Nhĩ Kỳ. Đến năm 720, kỵ binh Hồi giáo chiếm Tây Ban Nha rồi thọc sâu vào đến tận lãnh thổ Pháp; từ năm 830 đến năm 976 Sicilia và miền nam Ý rơi vào tay người Hồi giáo. Lúc này, những đoàn hành hương của tín đồ Kito giáo về các miền Đất Thánh mà trong đó Palestine là nơi thiêng liêng nhất bắt đầu phổ biến từ thế kỷ 4 và đến thế kỷ 11 đã trở nên rất thịnh hành. Người Seljuq Hồi giáo không cố ý ngăn cản những đoàn hành hương nhưng họ thu rất nhiều loại thuế, phí gây ra làn sóng phẫn nộ trong cộng đồng Kitô giáo.

Cũng sang thế kỷ 11, Đế quốc Byzantine (Đế quốc Đông La Mã) chỉ còn lại một vài vùng đất ở châu Âu. Lúc này, nguy cơ người Hồi giáo tràn sang phía Tây đã hiện hữu đối với người Kitô giáo đặc biệt là sau khi quân đội Seljuq đánh bại quân Byzantine trong trận Manzikert năm 1071 và bắt được cả hoàng đế Romanus thì con đường tiến về Constantinople đã được khai thông. Suleiman, một thủ lĩnh người Thổ nhĩ kỳ và các chiến binh của ông thậm chí còn định cư ngay tại Niacea, chỉ cách Constantinnople vài dặm. Để giành lại các vùng đất đã mất ở Tiểu Á, Hoàng đế Byzantine kêu gọi sự giúp đỡ từ phía Tây nhưng không có kết quả. Sau đó, họ kêu gọi sự giúp đỡ từ Giáo hoàng và để đổi lại, họ hứa sẽ xóa bỏ sự phân ly giữa Chính thống giáo Đông phương và Công giáo La Mã xảy ra năm 1054. Ngày 27 tháng 11 năm 1095 tại Hội nghị giám mục, Giáo hoàng Urban II (tại vị 1088-1099) kêu gọi các hiệp sỹ, hoàng tử phương Tây và tín đồ Kitô giáo đến giúp đỡ tín hữu Kitô giáo phương Đông đồng thời giành lại những vùng Đất Thánh đã mất.

Mặc dù những cuộc thánh chiến mang đậm màu sắc tôn giáo, nhưng giới sử học cho rằng bên trong nó còn có các động cơ kinh tế, chính trị, xã hội:

Tôn giáo: việc thánh chiến để bảo vệ và lấy lại những vùng đất của người Kitô giáo được hậu thuẫn bởi thay đổi quan trọng trong phong trào cải cách Giáo hội đang diễn ra. Trước khi Giáo hoàng Urban II phát ra lời kêu gọi, quan niệm Chúa sẽ thưởng công cho những ai chiến đấu vì chính nghĩa đã rất thịnh hành. Công cuộc cải cách của Giáo hội đã dẫn đến một thay đổi quan trọng: chính nghĩa là không chỉ là chịu đựng tội lỗi trong thế giới mà phải là cố gắng chỉnh sửa chúng. Các đạo quân thập tự chinh là tiêu biểu cho tinh thần ấy trong giai đoạn Giáo hội đang cải tổ mạnh mẽ.
Kinh tế, chính trị: những cuộc thập tự chinh diễn ra trong thời kỳ mà dân số châu Âu phát triển mạnh mẽ và các học giả cho rằng trên khía cạnh này nó có động cơ tương tự như cuộc tấn công của người Đức vào phương Đông cũng như cuộc xâm chiếm của người Tây ban nha. Những cuộc thập tự chinh nhằm mục đích chiếm giữ những vùng đất mới để mở rộng sự bành trướng của phương Tây. Tuy nhiên thập tự chinh khác với những cuộc tấn công, xâm chiếm của người Đức và người Tây ban nha ở chỗ nó chủ yếu dành cho tầng lớp hiệp sỹ và nông dân du cư ở Palestine.
Xã hội: tầng lớp hiệp sỹ đặc biệt nhạy cảm với sự tăng trưởng nhanh chóng của dân số châu Âu trong giai đoạn này. Họ được đào tạo, huấn luyện để tiến hành chiến tranh và trong bối cảnh dân số phát triển mạnh mẽ, những cuộc xung đột để giành đất đai đã xảy ra. Giáo hoàng Urban II đã nói với các hiệp sỹ của nước Pháp như sau: "Đất đai mà các bạn cư ngụ thì quá hẹp đối với một dân số lớn; nó cũng không thừa của cải; và nó khó lòng cung cấp đủ thực phẩm cho những người trồng trọt trên nó. Đây là lý do vì sao các bạn phải tàn sát và tàn phá lẫn nhau." Như vậy, họ được khuyến khích đi viễn chinh để giành đất và trên góc độ nào đó các cuộc thập tự chinh là phương tiện bạo lực nhằm rút bạo lực ra khỏi đời sống thời trung cổ. cũng như đem lại lợi ích kép như lời Thánh Bernard thành Clairvaux đã nói: "Sự ra đi của họ làm cho dân chúng hạnh phúc, và sự đến của họ làm phấn khởi những người đang thúc giục họ giúp đỡ. Họ giúp cả hai nhóm, không những bảo vệ nhóm này mà còn không áp bức nhóm kia."

[THINHRAZOR21428]

Thập tự chinh lần thứ 1 ( 1095-1099)
Thập tự chinh thứ nhất được phát động vào năm 1095 bởi Giáo hoàng Urban II với mục đích giải phóng vùng đất thiêng liêng Jerusalem và Đất Thánh từ những người Hồi giáo, đem lại tự do cho người Cơ đốc giáo Đông Âu thoát khỏi sự thống trị của Hồi giáo. Những gì ban đầu là một lời kêu gọi đối với tầng lớp hiệp sỹ Pháp đã nhanh chóng trở thành một cuộc nhập cư và xâm chiếm lãnh thổ quy mô lớn ra ngoài Châu Âu.Giáo hoàng Urban II (1081-1099)nguyên là giáo sĩ dòng Clyny tháng 11-1095 tại phiên họp tôn giáo khai diễn ở Clermont phía nam nước Pháp ,UrbanII đã tác động các tầng lớp tín đồ cuồng nhiệt tại địa phương này.Ông ta công kích sự tàn bạo của các lãnh chúa trong nước cũng như sự bạo hành của Muslim (đạo Hồi) đồng thời ca ngợi những thành tích vinh quang của người Pháp rồi sau đó kêu gọi các lãnh chúa, kị sỹ và tất cả những người nông dan ở đây hãy cầm vũ khí lên đường giải phóng mộ Chúa để cứu lấy thánh địa Jerlusalem,ông ta gọi đây là cuộc thánh chiến "Thập tự giá chống trăng lưỡi liềm" và những ai đáp ứng lời kêu gọi này tham gia cuộc thánh chiến sẽ được "chuộc tội" nếu chết trong chiên đấu sẽ được lên thiên đường.Màu xuân năm 1096 có hơn sáu vạn nông dân phá sản ở đông bắc Pháp và phía tây nước Đức tổ chức thành một đội ngũ khổng lồ men theo sông Rhin và sông Danube sang phía đông,Họ thiếu thốn lương thục phải ăn xin dọc đường.Trong đó có những phần tử lưu manh đã thừa cơ cướp bóc.Đội ngũ này suốt dọc đường đi thường bị tập kích nên một số đong đã chết.Khi họ đến vùng tiểu Á thì bị người Seljuk đánh bại một cách dễ dàng,chỉ còn chừng 3000 người chạy được đến Constantinople.Đến mùa thu cùng năm một đội kỵ sĩ chừng ba bốn vạn người của Pháp,Ý và Đức mở đầu cho cuộc Thập Tự Chinh lần thứ nhất mới xuất phát từ Lorraine,Lyon,Toulouse,chia thành bốn đường tiến quân.Khi Thập Tự quân tiến vào vùng đất của Byzantine liền ra tay cướp bóc làm cho vua nước này sợ hãi .Ông tìm cách mua chuộc hoặc trấn áp Thập Tự quân làm cho một số lãnh tụ của thập tự quân bằng lòng phục vụ ông ta với điều kiện nếu chiếm được một thành phố,một khu vực nào trước đây thuộc Byzantine thì phải trao lại cho ông ta.Chính vì vậy ông ta giúp đỡ Thập Tự quân nhiệt tình giúp họ nhanh chóng vượt qua eo biển Bosporus.Sau khi Thập Tự quân đến vùng Tiểu Á trước tiên bao vây Nicaea.Do sự sắp xếp của Hoàng Đế Byzantine quân đồn trú đầu hàng.Trong khi Thập Tự quân tiến về Syria thì Byzantine nhân cơ hội đó lấy lại vùng đất tại tây Tiểu Á của họ trước đây.Đến năm 1098 nhũng nơi như Edessa,Antiochia lần lượt bị Thập Tự quân chiếm.Đến ngày 7 tháng 6 năm 1099 với lực lượng hơn bốn vạn người trong đó có hai vạn quân tinh nhuệ Thập Tự quân kéo tới chân thành Jerusalem,quân giữ thành không quá một nghìn mà Thập Tự quân đến tận ngày 15 tháng 7 mới chiếm được Jerusalem , thiết lập nên Vương quốc Jerusalem và những thành bang Thập tự chinh khác. Tuy thắng lợi này chỉ tồn tại được chưa đầy hai trăm năm, nhưng cuộc Thập tự chinh lần thứ nhất đã là một bước quan trọng trong sự bành trước của quyền lực phương Tây, đây cũng là cuộc thập tự chinh duy nhất chiếm Jerusalem.
Thập tự chinh lần 2(1147-1149)
Năm 1144, việc quân Hồi giáo tái chiếm Edessa và up hiếp Jerusalem đã dẫn đến cuộc thập tự chinh thứ hai do Thánh Bernard thành Clairvaux tích cực phát động. Đoàn thập tự chinh gồm hai đội quân, một do vua Louis VII của Pháp, một do Hoàng đế Konrad III của Đức chỉ huy lên đường chiếm Damascus (Syria) để tạo tiền đồn phòng thủ tốt hơn cho Jerusalem. Cuộc đột chiếm Damascus thất bại, thành phố này rơi vào tay Nur ad-Din, vị vua Hồi giáo dẫn quân đến cứu viện theo đề nghị của Damascus. Đội quân thập tự chinh phải rút về nước mà không giành được một thành quả nào ngoại trừ việc Thập tự quân Bắc Âu dừng lại ở Lisbon và cùng với người Bồ đào nha chiếm lại thành phố này từ người Hồi giáo
Cuộc Thập Tự Chinh Thứ Ba (1190-1192)

Cuộc Thập Tự Chinh Thứ Ba (1190-1192) Đối với Do thái giáo và Ki-tô giáo thì Jerusalem là thánh địa duy nhất củahọ. Đối với người Hồi giáo thì thánh địa quan trọng nhất là Mecca (thủ đô của nước Ả-rập Saudi). Thánh địa thứ hai là Medina, một thành phố cách thủ đô Mecca 250 dặm về phía bắc. Và Jerusalem là thánh địa thứ ba của Hồi giáo vì tương truyền rằng Muhammad đã lên trời từ thành phố này. Quân Thập tự của Vatican chiếm Jerusalem năm 1096 là một kỷ niệm ô nhục và đau đớn cho thế giới Hồi giáo. Người Hồi giáo đã phải nuốt hận chịu đựng trong gần một thế kỷ mới có cơ hội phục thù. Cái nhân của cơ hội phục thù là sự xuất hiện của một nhân vật lừng danh thế giới, đó là vị tướng bách chiến bách thắng Saladin (1137-1193) gốc người Kurd theo giáo phái Sunni. Ông được dân Ai-cập và Syria tôn lên làm vua (Sultan). Nhân vật Saladin trở nên một nhân vật huyền thoại trong nhiều tác phẩm văn chương của các nước Âu châu thời đó. Quả thật,Saladin đã thu phục được nhân tâm của nhiều dân tộc theo đạo Hồi. Dưới sự lãnh đạo của ông, quân Hồi đã tái chiếm Jerusalem và nhiều phần đất khác của vương quốc La-tinh vào năm 1187. Toàn thế giới Hồi giáo Ả-rập vui mừng vì thánh địa thứ ba đã được tái chiếm và danh dự của Hồi giáo đã được phục hồi. Nỗi vui mừng chiến thắng của Hồi giáo càng lớn bao nhiêu thì nỗi đau của Vatcian và Giáo hội Công giáo cáng thấm thía và ê chề bấy nhiêu. Do rút tỉa của những kinh nghiệm thất bại trước đây, lần này Vatican chuẩn bị chu đáo hơn với sự hội ý của ba ông vua đầy quyền lực tại Âu châu là vua Pháp, vua Đức và đặc biệt là vua Anh Richard I – người được mệnh danh là “Richard Trái tim Sư tử” (Richard The Lion-Hearted). Cũng xin nói thêm đây là Giáo hội Công giáo Anh tách rời khỏi giáo quyền Vatican do vua Henri VIII chủ xướng vào năm 1534. Trước đó, các vua Anh đều thần phục giáo quyền Vatican như hầu hết các vua khác ở Âu châu.Cuộc Thập tự chinh thứ ba có tới 3 hoàng đế Âu châu điều khiển nên các sử gia thường gọi cuộc Thập tự chinh này là “Cuộc Thập tự chinh của các vua” (The Crusade of the Kings). Vua Anh đích thân điều khiển cuộc viễn chinh từ 1190 cho đến khi chiến dịch kết thúc vào năm 1191. Trong hai năm chinh chiến, đoàn quân chữ thập tái chiếm hầu hết lãnh thổ của Vương quốc La-tinh Jerusalem. Nhưng thành phố quan trọng nhất là thánh địa Jerusalem thì lại không chiếm được. Quân Hồi chận đứng đoàn quân chữ thập của Richard I tại thành phố Acre ở phía bắc Jerusalem. Trong thời gian trú đóng tại Acre (1191-1192) vua Anh Richard ‘The Lion-Hearted’ đã ra lệnh chém đầu tập thể trên 3000 người Hồi giáo Ả-rập. Vụ này đã đi vào lịch sử Hồi giáo như một bằng chứng về tội ác diệt chủng của Giáo hội Công giáo La-mã (The Cross and the Crescent, by Malcom Billing, trang 116). Hiện nay, tại thư viện Quốc gia của Pháp có lưu trữ một bức họa thời Trung Cổ vẽ cảnh vua Richard I ngồi trên khán đài chứng kiến đoàn quân thập tự chém đầu tập thể những người Hồi giáo.

[THINHRAZOR21428]

Thập tự chinh thứ tư (1202 - 1204)
Cuộc Thập tự chinh thứ tư bắt đầu năm 1202 do Giáo hoàng Innocent III phát động với mục tiêu chiếm Ai Cập để từ đó tấn công Jerusalem. Thế nhưng do thiếu nguồn lực tài chính nên những người chỉ huy thập tự quân đã thỏa thuận với Venice nhằm có được phương tiện và hậu cần đảm bảo cho cuộc hành quân sang Ai cập, để đổi lại, người Venice sẽ nhận một nửa đất chiếm được. Sau đó, Venice đề nghị đội quân thập tự chinh đánh chiếm Zara[10], một thành phố cũng của người Kitô giáo. Bởi gánh nặng nợ nần, thập tự quân đã tấn công và đánh chiếm Zara. Kế tiếp, người Venice lại thuyết phục thập tự quân tấn công Constantinople, thủ đô của Byzantine theo Chính thống giáo Đông phương. Thành phố vốn đang bị chia rẽ bởi mối bất hòa giữa các phe phái này nhanh chóng thất thủ ngày 12 tháng 4 năm 1204. Mặc dù Giáo hoàng Innocent III cố gắng ngăn chặn các đạo quân thập tự, song chúng cũng cướp bóc và đốt cháy hết một phần thành phố[11]. Sau đó người Venice và Thập tự quân phân chia đế quốc Byzantine thành các công quốc và thống trị cho đến năm 1261. Cuộc Thập tự chinh chấm dứt mà Thập tự quân không tiếp tục tiến về Đất Thánh.
Thập tự chinh thứ năm (1217 - 1221)
Thập tự chinh thứ năm do Giáo hoàng Honorius III tổ chức, Thập tự quân năm 1217 gồm các đạo quân do vua Leopold VI của Áo và Andrew II của Hungaria dẫn đầu, đến năm 1218, quân đội của Oliver thành Cologne và một đội quân hỗn hợp của vua Hà Lan Wlliam I cũng tham gia. Mục tiêu của Thập tự quân lần này là tấn công Ai Cập. Năm 1218, John thành Brienne, vua Jerusalem bị thay thế. Năm 1219, Thập tư quân công chiếm Damietta[12] và Giáo hoàng cử đại diện là Pelagius[13] thống lĩnh cuộc Thập tư chinh. Người Hồi giáo đã đề nghị đổi quyền kiểm soát giữa Damietta và Jerusalem nhưng Pelagius từ chối. Năm 1221, Thập tự quân định tấn công Cairo nhưng không vượt qua được sông Nile đang trong mùa nước lũ và buộc phải rút lui do hậu cần không đảm bảo. Trên đường rút lui, những cuộc tấn công vào ban đêm của quân đội Hồi giáo đã gây nhiều thiệt hại cho Thập tự quân và Damietta bị tái chiếm.
Thập tự chinh thứ sáu (1228 - 1229)

Đoàn quân do hoàng đế Frederick II của đế chế La Mã Thần thánh đứng đầu tiến hành Thập tự chinh thứ sáu năm 1228 nhưng nhanh chóng quay trở về và Frederick II đã bị Giáo hoàng rút phép thông công. Sau đó Frederick II quay sang đàm phán, năm 1229 ông đạt được với người Hồi giáo một hiệp ước hòa bình trong mười năm, khôi phục lại quyền kiểm soát Jerusalem, Nazareth và Bethlehem cùng với một hành lang từ Jerusalem ra biển cho những người Kitô giáo. Trước sự chống đối của các giáo trưởng ở Jerusalem, Frederick II đã tự phong mình làm vua ở đây năm 1229. Năm 1244, Jerusalem thất thủ trước sự tấn công ồ ạt của lính đánh thuê Hồi giáo và người Kitô giáo chỉ trở lại kiểm soát được thành phố này vào năm 1917.
Thập tự chinh thứ bảy (1248 - 1254)
Sau khi Jerusalem bị chiếm, vua Pháp Louis IX (Thánh Louis) đã chuẩn bị một cuộc Thập tự chinh vào năm 1247, mục tiêu lần này vẫn là Ai Cập. Mặc dù đội quân không được tổ chức tốt, năm 1248, ông vẫn chiếm được Damietta một cách dễ dàng và tiến quân về Cairo năm 1249. Tuy nhiên, Thập tự quân nhanh chóng bị quân Hồi giáo của Baibars và Emir Fakr ed-Din đánh bại trong trận Mansoura. ngày 8 tháng 2 năm 1250, Damietta lại rơi vào tay người Hồi giáo. Vua Louis IX bị bắt làm tù binh và được thả sau khi đã trả tiền chuộc.
Thập tự chinh thứ tám (1270)
Các sự kiện Jaffa và Antioch bị người Hồi giáo chiếm lại đã dẫn đến cuộc Thập tự chinh do Louis IX tiến hành. Cuộc viễn chinh lần này nhằm đến Tunisia, Thập tự quân tấn công Tunis nhưng ngày 25 tháng 8 năm 1270, Louis IX chết ở gần Tunis. Sau đó đội quân của Louis IX cùng với đoàn Thập tự quân do hoàng tử Edward của Anh tiếp tục tiến hành cuộc Thập tự chinh nhưng không đạt kết quả nào. Cuộc tấn công Tunis ngừng lại còn hoàng tử Edward dẫn quân tới Acre. Những hoạt động của đội quân do hoàng tử Edward chỉ huy trong những năm 1271 - 1272 có tài liệu gọi là Thập tự chinh thứ chín, có tài liệu lại ghép vào cùng với Thập tự chinh thứ tám. Trong hai năm này, hoàng tử Edward cũng không đạt được kết quả nào đáng kể cho đến khi ông đình chiến và quay trở về Anh để kế thừa ngôi báu sau cái chết của vua Henry III. Đây cũng là cuộc viễn chinh cuối cùng trong thời Trung Cổ của người Kitô giáo tới miền Đất Thánh. Năm 1289, Tripoli bị người Hồi giáo chiếm và tới năm 1291, khi Acre cũng rơi vào tay họ thì giai đoạn của các cuộc Thập tự chinh thời trung cổ kết thúc.
Các cuộc thập tự chinh khác
Ngoài những cuộc thập tự chinh tới miền Đất Thánh, một số hoạt động quân sự khác trong giai đoạn này cũng được gọi là Thập tự chinh như: chiến dịch quân sự chống lại giáo phái Albi ở vùng Languedoc, Pháp từ năm 1209 đến năm 1229; sự kiện thực hư lẫn lộn xảy ra năm 1212 khi hàng loạt trẻ em kéo tới Ý được gọi là Thập tự chinh của trẻ em; hay các hoạt động quân sự chống lại người Tarta, những cuộc hành binh đến Thụy Điển, vùng Balkan... cũng được coi là Thập tự chinh.

[THINHRAZOR21428]

Các hiệp sỹ tham gia thập tự chinh
Ngay sau cuộc Thập tự chinh thứ nhất, các hiệp sỹ đã hình thành nên một tầng lớp mới, tầng lớp quân đội-tôn giáo. Những phẩm chất như sự cống hiến, kỷ luật và kinh nghiệm tu hành của họ được kết hợp vào mục đích quân sự của các cuộc thập tự chinh. Tầng lớp này cung cấp các đội bảo vệ vũ trang cho những đoàn hành hương về Đất Thánh, bảo vệ dân cư và trở nên rất cần thiết cho các vương triều phương Tây cũng như đóng vai trò quan trọng trong xã hội châu Âu thời kỳ đó.
Hiệp sỹ dòng Đền (hay Hiệp sỹ Đền thờ; Tiếng Anh: Knights Templar) do các hiệp sỹ Pháp thành lập đầu thế kỷ 12. Họ sống chung với nhau trong các khu nhà hoặc cộng đồng riêng và tôn chỉ là 3 lời thề tu sỹ: nghèo khó, thanh khiết và phục tùng. Họ tự ý thức trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ Công quốc Jerusalem, đảm bảo sự an toàn cho các tuyến đường nối tây Âu với các Công quốc Thập tự quân. Các Hiệp sỹ Đền thờ cũng đảm nhận việc vận chuyển, bảo vệ tiền bạc rất cần thiết cho những cuộc thập tự chinh diễn ra liên tục và do vậy trở thành thể chế ngân hàng quan trọng nhất của thời đại[16]. Năm 1321, các hoạt động của Hiệp sỹ Đền thờ bị Giáo hoàng ra lệnh cấm.
Hiệp sỹ Bệnh viện Thánh Gioan hay gọi ngắn gọn là Hiệp sỹ Bệnh viện (Knights Hospitaller): do các hiệp sỹ ở Jerusalem thành lập vào khoảng năm 1103. Tuy quân số không đông bằng Hiệp sỹ Đền thờ nhưng họ đã giữ vai trò quan trọng trong công cuộc bảo vệ Công quốc Jerusalem trong suốt thời gian xảy ra những cuộc Thập tự chinh. Năm 1291, sau khi thành Acre thất thủ, tổng hành dinh của Hiệp sỹ Bệnh viện dời đến Cyprus rồi sau đó đến đảo Rhodes và cuối cùng là đảo Malta. Cùng với các hiệp sỹ ở Malta, họ cai trị hòn đảo này cho đến năm 1798 khi Napoleon Bonaparte chiếm Malta trên con đường chinh phục Ai Cập. Các hiệp sỹ trở thành Giai cấp tối cao (sovereign order) ở Malta và còn tồn tại đến ngày nay như một nhóm chuyên làm các công việc bác ái.
Hiệp sỹ Đức (tiếng Anh: Teutonic Knights): được thành lập vào khoảng năm 1190 ở Acre để bảo vệ các đoàn hành hương người Đức đến Palestine. Tổng hành dinh của họ sau được dời đến Venice, rồi Transynvania[17] năm 1211 và cuối cùng là đến Phổ năm 1299. Các Hiệp sỹ Đức đã trở thành đội quân tiên phong của Đức mở rộng lãnh thổ về phía đông và chiếm được một vùng đất dọc theo biển Baltic. Năm 1525, trong phong trào cải cách tôn giáo ở châu Âu, Albert thành Brandenburg, một đại địa chủ theo học thuyết của Martin Luther đã nắm quyền kiểm soát ở đây và giải trừ quyền hành của tầng lớp Hiệp sỹ Đức.
Dấu ấn của Thập tự chinh
Hai lực lượng chính đối đầu nhau trong những cuộc thập tự chinh là những người Kitô giáo và Hồi giáo có quan điểm đánh giá rất khác nhau về những cuộc Thập tự chinh. Đối với phương Tây, Thập tự chinh là những cuộc viễn chinh mạo hiểm nhưng anh hùng, những người tham gia thập tự chinh, dù rất nhiều trong số họ đã bỏ mình nơi chiến địa được coi là tiêu biểu cho sự dũng cảm và tinh thần hiệp sỹ. Richard Tim sư tử được xem là vị vua đắc thủ tất cả những đức tính của một hiệp sỹ kiểu mẫu - gan dạ, thiện chiến, phong độ uy nghi, ngay cả sự nhạy bén để soạn những bài ca trữ tình của giới ca sỹ hát rong.[18]. Louis IX, vị vua đã chết trong cuộc Thập tự chinh ở Tunisia, với đức tính ngoan đạo, khổ hạnh cũng như công lý mà ông đem lại cho nền quân chủ Pháp thậm chí trong suốt cuộc đời mình, vua Louis đã được xem là bậc thánh. Cao lớn, đẹp trai, lịch thiệp và quả cảm, vua Frederick (Râu đỏ), cũng giống như vị vua trước đó là Charlemagne, đã giành được vị trí lâu dài trong ký ức và huyền thoại của thần dân. Godfrey xứ Bouillon, với chiến công cùng với một nhóm hiệp sỹ của mình là những người đầu tiên vượt qua tường thành để xâm nhập Jerusalem và chiếm lại Đất Thánh trong cuộc vây hãm ở Thập tự chinh thứ nhất đã trở thành huyền thoại. Ông được người châu Âu thời ấy xếp vào một trong số Chín biểu tượng của tinh thần hiệp sỹ trong mọi thời đại, được ca ngợi trong những bản trường ca, một thể loại vốn phổ biến ở Pháp thời trung cổ. Cuộc tấn công Antioch cũng là chủ đề của bản Trường ca Antioch dài hơn 9,000 câu thơ. Những bài hát của ca sỹ hát rong ở khắp châu Âu ca ngợi những thủ lĩnh, những hiệp sỹ thập tự chinh và những mối tình lãng mạn của họ.

Dấu ấn lịch sử của Thập tự chinh trong thế giới Hồi giáo không đậm nét bằng ở phương Tây mặc dù những vị vua Hồi giáo chống lại người Kitô giáo như Nur ad-Din,...đặc biệt là Saladin Khôn ngoan cũng rất được ngưỡng mộ và kính trọng. Đối với người Hồi giáo, Thập tự chinh là những sự kiện đầy tàn bạo và dã man và những cuộc chiến đấu của họ chống lại Thập tự quân được gọi là Thánh chiến

Mặc dù các cuộc Thập tự chinh không tạo ra sự hiện diện thường xuyên và vững chắc của phương Tây tại Tiểu Á nhưng sự tiếp xúc giữa văn hóa phương Đông và phương Tây đã có ảnh hưởng mạnh mẽ đến hai nền văn hóa này.

Kỹ thuật quân sự: sau những cuộc Thập tự chinh đầu tiên, Thập tự quân đã phải tiến hành các chiến dịch phòng thủ quy mô lớn ở những tiền đồn xa xôi và điều này khiến cho kỹ thuật phòng vệ, đặc biệt là kỹ thuật xây dựng lâu đài phát triển. Các lâu đài có thiết kế công sự tháp treo để thuận lợi cho việc bắn vũ khí, ném gỗ, đá, dầu... vào những người tấn công; lối vào lâu đài được bố trí các góc, tường ngăn không cho đối phương công phá trực tiếp. Các lâu đài Hồi giáo cũng có bước phát triển tương tự. Cùng với kỹ thuật phòng thủ, các phương tiện công thành như máy bắn đá, máy phá thành bằng những khúc gỗ lớn...trở nên tinh vi và hiệu quả hơn; các kỹ thuật đào đất, đặt chất nổ...cũng có bước phát triển.
Kinh tế: mặc dù không có số liệu thống kê tin cậy về thu nhập cũng như phí tổn của các cuộc Thập tự chinh nhưng chắc chắn rằng chúng rất tốn kém, đặc biệt là đối với phương Tây do họ phải tiến hành viễn chinh. Chiến tranh đã làm cạn kiệt dần nguồn lực của phương Tây dẫn đến phải áp dụng thuế ở mức độ cao. Để tài trợ cho Thập tự chinh thứ ba, năm 1188, với sự cho phép của Giáo hoàng, các vương công đã đánh thuế trực thu 10% trên thu nhập của tất cả tu sỹ và người dân có thu nhập gọi là Thuế thập phân Saladin. Thuế cũng kéo theo sự phát triển của các kỹ thuật quản lý, thu thuế, chuyển tiền...Mặt khác, Thập tự chinh kích thích thương mại giữa phương Đông và phương Tây: các sản phẩm như đường, gia vị,... từ phương Đông được buôn bán rất mạnh; các mặt hàng xa xỉ như vải lụa...cũng được phát triển sản xuất ngay tại châu Âu.
Các cuộc thăm dò: Thập tự chinh đã kích thích những cuộc thăm dò của người phương Tây đến những nền văn hóa phương Đông. Khởi phát là các công quốc có Thập tự quân, các tu sỹ rồi đến thương gia; họ đã thâm nhập sâu vào lục địa châu Á và đầu thế kỷ 13 đã đến Trung Hoa. Những chuyến đi của họ, đặc biệt là của Marco Polo đã cung cấp cho châu Âu nguồn thông tin đa dạng và quý báu về Đông Á, tạo tiền đề cho những nhà hàng hải tìm kiếm các lộ trình mới để buôn bán với Trung Hoa vào cuối thế kỷ 15 và thế kỷ 16. Khát vọng thăm dò, chiếm đoạt các nền văn hóa khác, và mở rộng Kitô giáo là một phần mà các cuộc Thập tự chinh đã truyền cảm hứng cho chủ nghĩa đế quốc sau này

[GiaCatLuuVan]

Cuộc đời của Balian, một anh thợ rèn ở người Pháp đã thay đổi khi Godfrey - cha anh, Nam tước xứ Ibelin - lặn lội đường xa về tìm người con trai đã thất lạc từ lâu. Theo chân cha, Balian đến Jerusalem để phò giúp vua Baldwin IV thực hiện ước mơ biến nơi đây thành một "vương quốc thiên đường" cho tất cả đạo giáo trên thế giới, người Cơ đốc giáo và Do thái giáo sẽ chung sống hòa bình với nhau. Godfrey truyền cho Balian một tinh thần hiệp sĩ chân chính, trung thành với vua và tận tụy với dân. Tại Jerusalem, Balian cùng với những người bạn mới của mình đã cố gắng giữ gìn nền hòa bình mong mang theo thỏa ước của vua Baldwin và Saladin, thủ lĩnh của người Hồi giáo.

Tuy nhiên, nền hòa bình đó sớm bị phá vỡ khi Baldwin băng hà và Guy de Lusignan, anh rể của Baldwin IV lên ngôi. Guy là một hiệp sĩ dòng Templar luôn luôn muốn gây chiến với người Hồi giáo và với Saladin. Kết quả là toàn quân của Guy đã bị Saladin tiêu diệt khi Guy mang quân đi chinh phạt Saladin. Và sau đó, Saladin đã mang 200.000 quân đến bao vây Jerusalem, hòng chiếm lại thành và tàn sát người Cơ đốc giáo.

Balian đã lãnh đạo nhân dân thành Jerusalem kiên cường chống đỡ đạo quân hùng mạnh này. Cuối cùng, Saladin đã phải nhượng bộ, cho phép tất cả người Cơ đốc giáo được phép rời khỏi Jerusalem an toàn. Balian lại quay về nước Pháp để làm một anh thợ rèn như ngày nào nhưng lần này cùng đi với anh còn có Sybilla, chị của Baldwin IV và một niềm tin vào chính nghĩa.



Năm 1095, Giáo hoàng Urban II đã ra lời kêu gọi "Đó là ý Chúa" kêu gọi mở một cuộc thánh chiến nhằm chiếm lại Jerusalem - miền đất thánh mà người Hồi giáo đang chiếm giữ từ thế kỷ thứ 7. Hàng chục nghìn người đã hưởng ứng lời kêu gọi này và các cuộc thập tự chinh đã nổ ra, gây ra những xung đột về tôn giáo kéo dài hàng mấy thế kỷ sau đó. Ngay trong cuộc thập tự chinh đầu tiên, Jerusalem đã về lại dưới tay người Cơ đốc giáo.

Câu chuyện trong phim xảy ra vào năm 1186, đây là lúc nền hòa bình của Jerusalem rất mong manh. Trong khi đó thế lực của Saladin, lãnh đạo của người Hồi giáo Saracen ngày càng mạnh thêm. Để bảo vệ thành, các cận thần của vua Baldwin IV phải về quê tuyển mộ hiệp sĩ và một trong những hiệp sĩ đó là Balian, một thợ rèn người Pháp, là con rơi của Godfrey, nam tước xứ Ibelin, một trong những cận thần tin cậy của Baldwin IV.

Nam diễn viên Orlando Bloom (vai Balian) từng đóng trong Lord of the Rings, Troy, Pirates of the Carribean. Anh được đạo diễn Ridley Scott chọn vào vai Balian vì theo ông, Bloom rất có năng khiếu diễn các vai hiệp sĩ. Bloom nói: "Balian không phải là một hiệp sĩ theo nghĩa thông thường, anh ta là một anh hùng được sinh ra trong thời loạn. Anh ta đã mất vợ, mất con và mất cả niềm tin vào Chúa". Còn nữ diễn viên Eva Green được chọn vào vai Sibyllia, chị của Vua Baldwin IV vì đoàn làm phim cần một phụ nữ có cá tính nổi bật lên giữa thế giới của đàn ông. Đạo diễn Scott nói: "Eva chỉ mới ngoài 20 nhưng đã có những suy nghĩ chính chắn của người trưởng thành. Cô ấy có óc nhận xét và phán đoán rất sắc xảo".

Theo Scott, vai người Hồi giáo phải do người Hồi giáo thủ vai và ông đã chọn ra hai ngôi sao của thế giới Ảrập là Ghassan Massoud (vai Saladin) và Khaled Nabawy (vai Mullah). Massoud nói: "Đây là một kinh nghiệm đáng nhớ của tôi khi được làm việc chung với Scott trong phim này". Ban đầu Massoud cảm thấy nhà biên kịch đã hơi vẽ vời cho các nhân vật Hồi giáo quá, nên đã góp ý với Scott nhằm chỉnh sửa kịch bản cho phù hợp với lịch sử và phong tục của người theo đạo Hồi. Massoud nói: "Qua các cuộc thảo luận với đạo diễn, tôi mới biết rằng người Anh đã đánh giá cao Saladin, xem ông xứng tầm với vua Richard Sư Tử của họ".

[Sponsored content]