Gia tô giáo

[justin_timberlake]

Đạo Gia Tô gốc ở Do Thái mà ra. Nguyên dân Do Thái (Juifs) ở về phía Tây Thổ Nhĩ Kỳ, xưa nay vẫn trùng phụng một vị thần Jehovah, dân tin rằng thần Jehovah sáng lập nên trời đất và tạo thành ra muôn vật, sau lại tạo ra người theo như hình dung của thần, đàn ông thì gọi là Adam, đàn bà thì gọi là Eve, cho ở vườn cực lạc để cai quản các giống thú vật và được ăn các thứ hoa quả, chỉ trừ ra không được ăn quả cây táo thần cấm mà thôi. Đến sau, quỷ thấy người được sung sướng, mới xúi Eve ăn quả táo và đem cho chồng ăn nữa. Khi ăn rồi thì mới biết mình trần truồng là xấu hổ. Đến lúc thần lại thăm vườn thì người ấy chạy đi chốn. Thần giận bèn đuổi hai người xuống phàm trần, để cho chịu những điều cực khổ, nhưng lại hứa rằng sau sẽ sai người xuống chuộc tội cho.

Ấy là những sự tôn tín của dân Do Thái. Dân Do Thái bị dân Ai Cập (Egypte) áp chế bắt đi làm nô lệ, chụi nhiều điều cực khổ. Mãi đến về sau mới có một người tên là Moise đem dân về sứ Gia lộ tát tĩnh (Jérsalem) làm đền thờ thần Jehovah mà theo giữa lời thập giới. Có một đảng thầy thường có những người tiên tri gọi là Prophète, bảo dân Do Thái rằng: thần Jehovah sắp sai người xuống chuộc tội và cho dân ta được vinh hiển hơn dân khác.

Sau các thầy tu gọi là bọn Pharsiens cứ vin tiếng thần để làm bậy bạ và hiếp dân, bấy giờ mới có Đức Tô Gia (Jésus) ra đời, cải lương đạo khác, gọi là đạo thiên chúa.

Cứ theo sách của bác sĩ Âu châu thì Đức Gia tô sinh tại Nã Tát Lặc (Nazereth) ở một tỉnh nhỏ ở xứ Gia Lik Lị (Galillée) ở Đông Thổ Nhĩ Kỳ (tức là Tiểu Á tế á) vào chừng năm nguyên thuỷ đời vua Hiếu Bình nhà Hán. Lịch tâm kỷ nguyên, bắt đầu ngày từ hôm ấy.

Sách bác sĩ nói: Phụ thân ngài Joseph, mẫu thân ngài là Maria, và ngài cũng có nhiều anh em. Nhưng cứ lời tục truyền thì bà Maria cảm thần mộng mà sinh ra ngài, mà ông Joseph là cha nuôi mà thôi. Tính ngài rất thông minh, trước học theo đạo Do Thái, sau thấy bọn thầy tu làm nhiều chuyện bậy bạ hại dân thì mới lập ra môn đạo khác để cứu đời. Mục đích đạo thiên chúa thì chỉ cốt dạy người ta lấy sự yêu mến tôn kính Đức Thiên Chúa làm gốc, mà sự thờ kính cốt ở trong lòng không cần gì trang sức bê ngoài. Đối với người ta thì côt giữ bụng từ bi nhân thứ, coi nhau như anh em ruột một nhà, mà ai ai cũng bình đẳng cả.

Môn đồ tin theo mỗi ngày một đông. Bọn thầy chùa đạo Do Thái sợ mất quyền lợi, mới xui quam La Mã làm hại, Xong dẫu có đức Gia Tô bị hại mà người tin theo lại càng nhiều. Sau này các môn đồ lại đem đạo ấy mà đi truyền đi khắp nơi. Ông Saint Pierre thì sang truyền giáo bên La Mã, ông Saint Paul thì sang truyền giáo bên Hy Lạp, rồi rải rác đi khắp nơi, ai ai cũng tôn ngài là con của Thiên Chúa, thay cha mà xuống cứu dân.

Trong khoảng đệ ngũ thế kỷ, các nước bên Âu châu tôn tín đạo Thiên Chúa rất thịnh. Mở ra một toà Giám đốc kinh đô La Mã mà công cư một người làm Giáo Hoàng để coi việc giáo, từ đệ thập thế kỷ trở về, các nước có việc gì to cũng xin phép đến Giáo Hoàng, các vua nối ngôi, được Giáo Hoàng làm lễ gia miện ( đội mũ) ch làm vinh hiển lắm. Mà quyền chính trị cũng về tay Giáo Hoàng.

Vào hồi thập lục thế kỷ, có người Nhật Nhĩ Man tên là Mã Đinh Lộ Trắc (Martin Luther) và người học trò tên là Uốc Hàn Gia nhĩ (người Pháp) dựng ra môn giáo mới để phản đối với đạo Thiên Chúa, vì thế trong tôn giáo phân ra làm hai đàng đánh nhau chết bại rất nhiều. Giáo Hoàng khi thấy quyền hành không được bằng như trước, mới tìm cách truyền đạo ra toàn cầu.

Đạo Thiên Chúa truyền sang nước ta, kể ra cũng có lâu, cứ trong Quốc sử chép thì đời Nguyên Hoà nguyên niên nhà Lê (1523), người nước Hà Lan là I Nê Khu, mới bắt đầu đến các địa phương Nam Chân, Dao Thuỷ ( thuộc tỉnh Nam Định) giảng đạo thiên chúa. Ở sách tây thì chép rằng: Các thầy Dòng bên Âu Châu năm 1615 đến sứ Nam Kỳ, 1626 thì đến sứ Bắc Kỳ; các thầy ấy là người nước Pháp, nước Tây Ban Nha và người nước Giéc Manh (Đức).

Vậy thì đạo truyền sang nước ta, chắc là bắt đầu từ người Hà Lan, mà người các nước là tiếp theo đến sau truyền giáo cả.

Trong năm 1765, Giáo hội cử thầy Bá Đa Lộc (Pígneau de Béhaine) sang giảng giáo ở các miền Xiêm La, Tây Trúc, Cao Man: Năm 1780 thì thầy Bá Đa Lộc đến miền Biên Hoà, dựng nên nhà thờ để giảng đạo. Năm 1783 Gia Long bấy giờ là chúa Nam Kỳ, nhân vì đánh nhau với Nguyễn Huệ bị thua phải tránh nạn, gặp Bá Đa Lộc ở Cà Mau, nói chuyện với nhau vui lòng lắm. Đức Gia Long mới cậy ngài đem Hoàng tử Cảnh về cầu cứu bên nước Pháp, rồi vì thế mà khôi phục được nước và nhất thống cả nước Nam.

Đến đời Thiệu Trị, Tự Đức thì nước nghiêm cấm người theo đạo Thiên Chúa, nhưng chẳng bao lâu vì chuyện ấy mà gây nên mối hiềm khích cho nước Pháp. Từ lúc vua nước ta và nước Pháp lập hoà ước thì đạo Thiên Chúa lại thịnh hành ở xứ ta.

Quy ước của người thao đạo Thiên Chúa, mỗi người phải đeo một bộ câu rút, ở nhà thờ thì tượng Thiên Chúa và cây thánh giá hình chữ thập (+), tức là một thứ hình cụ khi đức Chúa bị nạn thay tội cho trần gian. Đeo vào mình để làm một sự kỷ niệm cho lúc nào cũng trông thấy công đức của Chúa.

Mỗi ngày trước khi ăn cơm và lúc đi ngủ lúc mới thức dậy, phải chỉ lên trán, hai vai, ngực, gọi là làm dấu, rồi tụng một bài cầu nguyện, tức là chúc tụng công đức của Thiên Chúa và cầu Chúa cho mình được cái lòng yêu mến ngài mãi mãi. Mỗi một chủ nhật và ngày lễ thì người có đạo đến nhà thờ quỳ trước tượng Thiên Chúa mà cầu kinh, đoạn rồi vào một nhà riêng quỳ trước mặt ông cố mà thú tội. Ông chúa ban cho ăn một miếng bánh thánh cho được gội nhuần ơn Chúa.

Người theo đạo chỉ được phép lấy một vợ một chồng. Khi mới cưới, vợ chồng phải đem nhau đến nhà thờ làm phép cưới, ông cố chúc cho một vài câu, và rảy nước phép rửa tội cho. Khi sinh con, khi chết, cũng đều đem đến nhà thờ rửa tội.

Mỗi năm có ngày thứ tư gọi là ngày vào mùa (Cendres) và một ngày chủ nhật gọi là ngày ra mùa (Pâque). Trong khoảng hai ngày ấy cả thảy bốn mươi ngày thì nhà theo đạo cứ ngày thứ tư và thứ sáu phải ăn chay (kiêng thịt, cá và trứng thì ăn được). Nghĩa là trong những ngày Đức Cháu bị nạn thì phải kiêng kỵ, đến ngày ra mùa là ngày phục sinh thì mới thôi. Còn quanh năm thì thường ngày thứ sáu bao giờ cũng phải ăn chay. Mỗi năm cứ đến ngày 25 tháng 12 ngày sinh nhật Đức Chúa thì các nhà thờ làm lễ Noel, ngày mười lăm tháng Aout là ngày Thánh Mẫu lên trời thì các nhà thờ làm lễ Assomption. Người có đạo đến lễ đông lắm. Lại có một nhà thờ rước đi quanh phố, gọi là lễ Fête Diêu.

Người đi tu chia làm hai thứ: Một thứ vào nhà tu, chỉ chuyên nghề tụng niệm suốt cả đời, mà cách ăn ở thì rất khổ hạnh. Một thứ thì phải học cho giỏi khoa thần học và biết đủ loại nhà thờ, ai thi đỗ thì mới được phép làm lễ ở nhà thờ và được cử đi làm cố, làm giáo mục...

Nước ta khi trước rất mộ nho giáo, mà nho giáo thì trọng nhất là việc tế tự, thấy đạo Thiên Chúa chỉ sùng bái riêng một phần, ngoại giả không lễ, bài gì nữa, cho nên gọi là đạo phản đối mà sinh ra lắm sự tàn ngược. Song cứ sét cái chủ ý của Đạo Thiên Chúa thì chỉ cốt khuyên người ta phải thương yêu nhau, chẳng khác gì lòng nhân thí đạo nho, lòng từ bi của đạo Phật, vạy mới biết thánh nào cũng vậy, chỉ dạy người ta cái sự làm lành mà thôi. Người ta không xét đến nơi đến chốn mà cứ lạ tai lạ mắt thì đem lòng hiềm nghi lẫn nhau thực là điều trái với tôn chỉ của đạo giáo mình cả.

Vả lại lòng tin tưởng của người nên mặc cho người ta được tự do, sao nên lấy ý riêng của mình mà ngăn cấm, ấy lại là trái với lẽ công bằng nữa.

Bây giờ thì nước nào cũng rõ cái lẽ tự do tôn giáo, đạo thịnh nay suy chỉ cốt bởi lòng người tôn tín nhiều hay ít, chứ không còn thói ghen ghét nhau như xưa nữa.